home - thanks and good bye

 

  

KUŞ GÖZLEMCİLİĞİNDE GİYİNME

Hazırlayan: Süleyman EKŞİOĞLU

Doğa aktivitelerinde uygun giyinmek çok önemlidir. Tam anlamıyla giyinme kurallarına uymak zor olsa da elimizdeki imkanları kullanarak en iyiye yaklaşabiliriz.

KUMAŞLAR

Pamuklu kumaşlar: Kuru iken çok rahat bir giyim malzemesidir. Ancak çok kolay ıslanması, ıslanınca ısıtma kabiliyetini tamamen kaybetmesi ve zor kuruması yüzünden doğa aktivitelerinde kullanılmazlar. Ayrıca ağır olması ve çok yer kaplaması da istenmeyen özellikleridir.

Yün: Islandığında dahi ısıtma özelliğini tamamen kaybetmez. Pamuktan daha az su çeker. Yün giysiler ağırdır ve bazı insanlarda alerji yapabilir. Zor ıslanır ve zor kururlar ancak pamuğa nazaran gözlemciliğe daha uygundurlar.

Sentetik kumaşlar: Sıcak tutmaları, zor ıslanmaları, kolay kurumaları, az yer kaplamaları ve hafif olmaları nedeniyle doğada en çok tercih edilen giyim malzemeleridir.

DOLGU MALZEMELERİ

Dolgu malzemeleri anorak ve uyku tulumlarımızda kullanılır. Bünyelerinde barındırdıkları durgun hava sayesinde ısı izolasyon sağlarlar. Dolgu maddesinde hafiflik, basılınca rahat küçülebilme, bol hava ihtiva edebilme, az su çekme ve deforme olmama gibi özellikler aranır.

En çok tercih edilen doğal dolgu malzemesi kaz tüyüdür. Bilinen en iyi doğal ısı yalıtkanıdır. Çok hafiftir sıkıştırılınca hacmi çok küçülür. Uzum ömürlüdür. Islandığı zaman bütün ısı yalıtkanlığını haybetmesi, çok zor kuruması, ve pahalı olması en büyük dezavantajıdır. Bu yüzden kesinlikle nem ve sudan korunması gerekir.

Bu amaçla sentetik dolgu malzemeleri de kullanılmaktadır. Islandıklarında dahi izolasyon özelliklerini tamamen kaybetmezler ve kolay kururlar. Ancak kaz tüyüne göre daha ağırdırlar, bastırılınca hacimleri daha az küçülür ve ömürleri daha kısadır.

GİYİM MALZEMELERİNDE ARANAN ÖZELLİKLER

- Sıcak tutmalıdır

- Hafif olmalıdır

- Sıkıştırılınca küçülebilmelidir

- Az nemlenmelidir

- Islanınca kolay kurumalıdır

- Ter buharını dışarı vermelidir

- Su ve rüzgar geçirmemelidir (dış giysiler)

- Üzerimize uygun ölçülerde olmalıdır

- Önden açılır kapanır olmalıdır

- Kolay giyilip çıkartılmalıdır

- Canlı renklere sahip olmalıdır

GİYİNME ŞEKLİ

Kuş gözlemcilerin uygulaması gereken giyinme şekli LAHANA SİSTEMİ dediğimiz kat kat giyinme şeklidir. Bu şekilde gözlem sırasında üşümeyi ve terlemeyi çok daha rahat engelleriz.

  1. Vücudun üst kısmı
  1. Baş giysileri: Şapkalar tam siperli olmalıdır. Böylece güneşin yakıcı ışınlarından maksimum derecede korunmuş oluruz. Balaklava çok soğuk koşullarda kullanılan, boynu örtecek kadar uzun ve sadece gözlerin dışarıda kaldığı giysilerdir. Pamuklu olmamalı sentetik (polar) veya yün olmalıdır. Güneş gözlükleri u.v.'yi süzen kaliteli camlara sahip olmalıdır. Unutmamak gerekir ki kalitesiz bir gözlük kullanmaktansa hiç gözlük takmayıp gözümüzü kısmak çok daha iyidir. Burun yanıklarını engellemek için gözlüğümüze deri bir burunluk takabiliriz. Boyundan ısı kaybı büyüktür. Boynumuzu korumak için boyunluk, yemeni gibi materyaller kullanılabilir. Atkılar ağır olmaları, çok yer kaplamaları ve boyundan sarkarak rahatsızlık verdikleri için kullanılmamalıdır.
  2. İç kat giysileri: Pamuklu olmamalıdır. Sebebi kumaşlar bölümünde anlatılmıştır. Sentetik ve yün içlikler en ideal olanlardır. İç giysiler nispeten dar olmalı fakat rahatsızlık vermemelidir. Göğüs kısımları kapalı, bilekleri ve bel bölgesini örtecek kadar uzun olmalıdır.
  3. Orta kat giysileri: Vücudumuzun üzerinde durgun hava ortamı yaratarak ısı izolasyonu sağlarlar. Sentetik ve yün giysiler tercih edilmelidir. Polar malzemeler amaca en uygun orta kat giysileridir. Kot ceket gibi giysiler kesinlikle kullanılmamalıdır. Yazın pişirir kışın dondururlar.
  4. Dış kat giysileri: Vücudumuzu sudan ve rüzgardan koruyan giysilerdir. Dikişleri su geçirmeyecek şekilde izole edilmiş olmalıdır. Fermuar bölgesinden girecek su ve rüzgarı engellemek için fermuar patı bulunmalıdır. Yüksek performans gerektiren sporlarda dış kat giysileri soluyabilme özelliğine sahiptir. Bu giysiler özel bir zar sayesinde su ve rüzgarı geçirmezler fakat ter buharını dışarı attıkları için terleyerek oluşacak iç ıslanmayı engeller. Kuş gözlemcilerinin edinecekleri iyi bir yağmurluk bu konudaki ihtiyaçlarını karşılayacaktır. Dayanıklı bir kumaştan yapılmış olması, kapüşonu ve cep kapaklarının olması gerekir. Kollarında belinde ve etek kısmında büzgülere sahip olması da istenen özelliklerdendir.
  5. Eldivenler: Yün veya sentetik olabilirler. Mutlaka yedekleri taşınmalıdır. Gerekirse çoraplar eldiven olarak kullanılabilirler. Eldivenler bileği örtmeli, kan dolaşımını engelleyecek kadar sıkı olmamalıdır.
  1. Vücudun alt kısmı
  1. İç kat giysileri: Pamuklu olmamalıdır. Sentetik ve yün giysiler kullanılmalıdır. Çok dar olmamalı bilekleri ve beli örtecek kadar uzun olmalıdır.
  2. Orta kat giysileri: Üst orta kat giysilerin özelliğiyle aynıdır. Yine kot pantolon giyilmemelidir. Polar bir pantolon, eşofman, hiç yoksa kadife bir pantolon kullanılmalıdır.
  3. Dış kat giysileri: Özellikleri üst dış katta anlatılmıştır.
  4. Çoraplar: Ayakta ısı izolasyonu sağlarlar. Ayakkabı ile ayağın sürtünmesini azaltarak tahrişlere engel olurlar. Bu yüzden yazın dahi çorapsız ayakkabı giyilmemelidir. Sentetik veya yün-sentetik karışımlı çoraplar tercih edilmelidir. Mutlaka yedekleri taşınmalıdır. Kışın kullanılacak çoraplar uzun olmalıdır.

AYAKKABILAR

Gözlemcilerin kullanacağı ayakkabıları genel olarak ikiye ayırabiliriz. Bunlar sentetik ve deri materyalden yapılmış ayakkabılardır. Taban özelliklerine göre de yumuşak tabanlılar ve yarı sert tabanlılar olarak ayırabiliriz. Arazinin eğimi artıkça sert tabanlı ayakkabılar kullanmak konfor ve güvenliği arttıracaktır.

Ayakkabılarda aranan özellikler
  1. Bilekli olmalıdır. Böylece ayak burkulmalarının önüne geçmiş oluruz. Ayakkabımızın bilekli olması yürüyüşteki güvenliği de arttıracaktır
  2. Kalın ve sağlam lastik bir tabana sahip olmalıdır
  3. Dil ve gövde birleşik olmalıdır
  4. Su geçirmemelidir
  5. Mümkün olduğunca dikişsiz olmalıdır
  6. Ortopedik olmalıdır
  7. Bağcıkları sağlam ve düğüm tutabilir olmalıdır
  8. Parmaklar ayakkabı içerisinde rahat hareket edebilmelidir

Botların bakımı

Botlar kir ve çamurdan duru su ile yıkanarak arındırılır. İçerisi doldurularak oda ısısında kurumaya bırakılır. Isı kaynağı karşısında kurutulan botlar kolay deforme olur. Daha sonra ayakkabı bakım kremleri yada spreyleri kullanılarak ayakkabının su geçirmeme özelliği tekrar kazandırılır.

UYKU TULUMLARI

Uyku tulumlarının amacı uyku veya dinlenme sırasında vücuttan kaybedilen ısı miktarını minimuma indirmektir. Tulumlarımız ısı üretip bizi soba gibi ısıtan malzemeler değildir. Vücut ısımızın, tulum içerisinde hapsolmuş durgun havayı ısıtması ile sıcak kalmamızı sağlarlar.

Tercih edeceğimiz tulumlar mumya kesimi dediğimiz yukarıdan aşağıya daralan bir yapıda ve mutlaka başlıklı olmalıdır. Başlığında ve göğüs kısmında büzgüleri bulunmalıdır.

Uyku tulumuna girerken çok kalın giysiler giyilmemelidir. Uyku tulumunun izolasyon katsayısı giysilerimizden daha yüksektir. Vücut ısımız kalın giysilerimizi aşıp uyku tulumunu ısıtamazsa bunun bir anlamı kalmaz.

Gece yatarken daha sıcak olma isteğiyle tulum içerisine kesinlikle solunmamalıdır. Bu sizi ısıtmak yerine tulumunuzun ıslanmasına ve üşümenize neden olur.

Kuş tüyü dolgulu tulumlar:

En kaliteli ve en çok kullanılan tüy kaz tüyüdür. Tabii bu tüyler avcıların vurduğu kazlardan değil üretim kazlarından elde edilir. Kuş tüyü tulumlar sıkıştırılınca hacimlerinin çok küçülmesi, hafif olmaları ve uzun ömürlü olmaları yönünden avantajlıdırlar. Ancak ıslandıklarında ısıtma özelliklerini tamamen kaybetmeleri ve çok zor kurumaları istenmeyen özellikleridir. Ayrıca sentetik tulumlara nazaran daha pahalıdırlar.

Sentetik dolgulu tulumlar:

Bu amaçla hallofill, polarguard, silikon elyaf ve adi elyaf gibi materyaller kullanılır. En büyük avantajları ıslandıklarında dahi izolasyon kabiliyetlerini tamamen kaybetmezler. Kuş tüyü tulumlara göre daha çabuk kururlar ve daha ucuzdurlar. Ancak sentetik tulumlar daha ağırdırlar, sıkıştırıldıklarında hacimleri daha az küçülür ve aynı ağırlıktaki kuş tüyü tulumlara göre hacimleri daha azdır.

*Tulumların dış kumaşları sentetik kumaşlardır. İç kumaşları ise dokunma hissinin rahat olduğu sentetik veya pamuk karışımlı kumaşlardan yapılır.

Tulumların saklanmaları ve bakımları:

Uyku tulumları torbalarına katlanarak veya rulo haline getirilerek sokulmazlar. Bu durum tulumun her defasında aynı yerinden kırılmasına ve buraların zamanla incelmesine neden olur. Tulumlar torbalarına gelişi güzel basılarak sokulurlar. Faaliyet haricinde tulumlarımızı asarak veya sererek muhafaza etmeliyiz. Kirleri sabunlu bezle silinebirlir. Yıkama işlemi ılık su ile kaz tüyü şampuanı veya sabun tozu kullanılarak yapılmalıdır.

ÇANTALAR VE ÇANTA YERLEŞTİRME

Ağırlıkları sırtta taşımak en rahat ve sağlıklı yoldur. Gerek günübirlik gerekse uzun kamp faaliyetlerinde sırt çantası kullanmalıyız. Daha az yorulmamızın yanı sıra ağır yükleri uzun mesafelere taşımak da daha kolay olur. Omuz kolonları yükün bir kısmını yaşayan ve çantamızın dengesini sağlayan kısımdır. Asıl yükü bel kolonu sayesinde belimiz ile taşırız. Çantalarımız suya dirençli ve sağlam kumaşlardan yapılmuş olmalıdır.

Uyku tulumlarını çantanın en alt kısmına yerleşitirmek gerekir. Kural olarak ağır malzemeler ortada ve sırta yakın, hafif malzemelerde kalan boşluklara yerleştirilir. Acil ulaşılması gereken malzemeler (ilk yardım seti, eldiven, bere, dürbün vb..) ceplere veya çantanın üst kısımlarına konur. Akıcı malzemeleri mutlaka naylon poşetlerle sarmalıyız.

KAMP KURMA VE KAMP YAŞANTISI

Kamp yerine ulaştığımızda en iyi yeri kapma arzusuyla kurulacak düzensiz bir kamp ilerleyen günlerde bir çok sorunla karşılaşmamıza neden olacaktır.

Kamp kurulacak yer mümkünse düz olmalıdır.

Su kaynaklarına yakın olmalı fakat su basma riskinin olduğu yerlerde kamp kurulmamalıdır.

Ağaç altlarına ve taş düşme riskinin olduğu yerlere kesinlikle çadır kurulmamalıdır.

Çadırların arasında yürümenin kolay olması için en az iki metre boşluk olmalıdır. Çadırın kapısı hakim rüzgarın aksi istikametine bakmalıdır.

Çadırımızı ve gerdirme iplerini çadır kazıklarını kullanarak yere iyice sabitlemeliyiz. Aksi taktirde çadırımız en ufak bir esintiden dahi etkilenecektir.

Delici ve kesici cisimler çadır içine alınmamalıdır.

Çift katlı çadırlarda, iki tente arasındaki boşluk hem ısı izolasyonu sağlamakta hem de çadır içinde oluşan su buharının tahliyesini sağlamaktadır. Gerek iç tenteye yaslanarak gerekse malzemelerle iki tentenin birbirine değmesi çadırımızın ıslanmasına neden olacaktır.

Yabani hayvanlara karşı yiyecekler poşetlenerek çadır içine alınmalıdır.

Ocaklar, atık gaz ve yangın tehlikesine karşı dışarıda veya çadır garajında mecbur kalırsak iyi havalandırma şartıyla çadır içinde yakılmalıdır.

Gereksiz malzemeler torblanarak garaja konulabirlir.

Mum dikkatli bir şekilde yakılmalı, çadırın boş olacağı zamanlarda mutlaka söndürülmelidir.

Uyku tulumları kullanılmadıkları zamanlarda çadır içerisinde torbalarına konularak saklanmalıdır.

* Çadırlar basık ve sıkıcı ortamlardır. Böyle bir ortamda rasgele davranmak ve dağınık olmak çadır arkadaşınızı çileden çıkarabirlir. Hatta çocukluk arkadaşınızın bile hiç tanımadığınız yönlerini görebilirsiniz.

BESLENME VE SIVI ALIMI

Yeterli ve dengeli beslenme kuş gözlemcilerinin uçanı-kaçanı kaçırmaması için çok önemlidir. Bir keresinde gözleme gelen dağcı bir arkadaşım kuş gözlemcileri için şunları söylemişti;

"Bu kuşçuları anlamak çok zor ne yiyor, ne içiyor nede çişe gidiyorlar".

Yeterli sıvı almak da çok önemlidir. Bitkinliğin, yorgunluğun, koordinasyon bozukluğu sonucu kuşları görmekte zorlanmamızın ve en önemlisi üşüyerek donmamızın birincil sebebi su kaybıdır.

Özellikle kışın içeceğimiz sıvılar vücut ısısında veya daha sıcak olmalıdır.

Saf su içmekten kaçınılmalıdır.

Yiyecekler kolay pişmeli ve hazımları kolay olmalıdır. Kahvaltı sıkı yapılmalı akşam yemeği abartılmamalıdır.

* Yukarıdaki bilgileri özetleyecek olursak dengeli beslenip yeterli sıvı alan bir kuş gözlemcisini kimse tutamaz.

NOT: Bu yazının tüm sorumluluğu Süleyman EKŞİOĞLU'na aittir. Şikayetlerinizi bana memnuniyetinizi dostlarınıza anlatınız. Tüm sorularınız için:

Tel: (0312)5170686 e-mail: karbaykusu@yahoo.com